Dil ve Konuşma Gelişimi: Beyinde Başlayan Sessiz Hazırlık

Bazı çocuklar erken konuşur, bazıları ise uzun süre sessiz kalır.
Ama her sessizlik, bir eksikliğin değil, bazen beynin yoğun bir hazırlık sürecinin göstergesidir.

Dil ve konuşma gelişimi yalnızca ses çıkarmakla değil, beynin içinde onlarca sistemin aynı anda çalışmasıyla ilgilidir.
Bu yüzden “Konuşmuyor” dediğimizde, aslında şunu sormamız gerekir:

“Acaba beyni hâlâ hazırlanıyor olabilir mi?”

Konuşmadan Önce Ne Olur?

Dil ve konuşma, düşünceyi ifade etmenin aracıdır.
Ama konuşma başlamadan önce, çocukta şu beceriler olgunlaşır:

1. Duyusal Regülasyon:
   Beyin çevreden gelen ses, dokunma ve hareket girdilerini dengelemeyi öğrenir.
   Aşırı uyarılmış bir beyin dili işleyemez.
2. Ortak Dikkat:
   Çocuk bir nesneye birlikte bakabilmeyi, ilgisini paylaşmayı öğrenir.
   Bu, “iletişimin anlamını” kavradığı andır.
3. Taklit:
   Jest, mimik, ses taklidi…
   Tüm bunlar konuşmanın ilk adımlarıdır.
4. Bellek ve Sıralama:
   Söylenenleri hatırlama, sırasıyla uygulama — bu beceriler olmadan konuşma akıcı olamaz.
5. Sembolik Düşünce:
   Bir nesnenin başka bir şeyi temsil ettiğini fark eder.
   (Kaşık = uçak  → Dilin temeli: “sembol.”)

Özel Eğitim Neden Önce Gelir?

Çünkü konuşma bir sonuçtur.
Eğer çocuğun beyni dikkat, bellek, taklit ve sembolik düşünce yönünden hazır değilse,
hiçbir kelime kalıcı hale gelmez.

Özel eğitim, konuşmanın altyapısını kurar:

• Dikkat süresini uzatır
• Taklit becerisini öğretir
• Ortak dikkat kurmayı destekler
• Duyusal sistemin dengesini sağlar

Bunlar Olmadan Konuşma Gelir mi?

Belki birkaç kelime gelir… bazen cümleler.
Ama o kelimeler anlam taşımayabilir, iletişimi başlatamayabilir, sohbete dönüşmeyebilir.
Çocuk sözcükleri ezberler ama karşısındakiyle paylaşamaz.

Gerçek konuşma, düşüncenin dışa yansımasıdır.
Önce düşünme – sonra konuşma.