PECS
Pecs uygulamalı davranış analizine dayalı bir alternatif iletişim sistemidir. Normal dil ve iletişim gelişimi aşamalarına göre planlanmıştır. Öncelikle temel iletişim ilkelerini kazandırmayı, daha sonra ise belli mesajlar iletmeyi öğretmeyi hedefler. Mesaj iletiminde, önce tek resimler kullanılır. Giderek birden fazla resmin bir araya getirilmesiyle, cümleler kurulur.
Bu yöntem, iletişimi bir büyüğün yönetmesi yerine çocuğun başlattığı ve lider olduğu, çocuğa istediği bir nesneyi elde etmek için, o nesneyi resmiyle değiş tokuş etmeyi öğreten bir yöntemdir. Konuşamayan ya da kelime hazinesi olup da düzenli ve anlaşılır şekilde iletişimde bulunmayan her çocuğa öğretilebilir. Bu değiş tokuş formülü ile birisine yaklaşma ve onunla etkileşim gibi iletişim için gerekli beceriler kendiliğinden öğrenilmektedir.
Pecs sistemi;
- 18 aydan büyük olan,
- Nesne istemek için sözcük ya da sözcük benzeri ses kullanamayan,
- İlginç olaylar karşısında görüş bildirmek için sözcük ya da sözcük benzeri ses kullanamayan,
- Basit soruları soramayan, taklit edemeyen ya da yanıtlayamayan,
- Başkalarının dediklerinin çoğunu anlamayan,
- En az 3 ay süreyle yoğun ses ve sözcük taklidi eğitimi alıp ilerleme gösteremeyen çocuklar için önerilmektedir.
Niçin PECS;
- Mesajı iletecek çocuk açısından karmaşık becerilerin kullanılması gerekmez,
- Mesajı alanın ek öğrenmeler yapması gerekmez,
- Kolayca her yere taşınabilir,
- Maliyeti düşüktür,
- Uygulamacılara öğretilmesi kısa sürer,
- İşlevsel iletişim becerilerinin öğretilmesiyle, çocuk ve çevresi arasında etkileşimler artar,
- İşlevsel iletişim becerilerinin öğretilmesiyle, çocuk ve çevresi arasındaki etkileşimler artar,
Ayrıca PECS, pek çok alternatif iletişim sistemi için ön koşul olan şu özelliklerin hiçbirini gerektirmez;
- Yetişkin yönergesini ya da ipucunu alabilme,
- Hareket ya da ses taklidi yapabilme,
- Göz kontağı kurabilme,
- Sandalyede sessizce oturabilme,
- Resim ya da nesne eşleyebilme.
PECS evrelerini tamamlayan çocuk;
- Öğrendiği iletişim becerilerini sosyal hayatında kullanır,
- İletişim defteri, iletişim panosu gibi sisteme destek araçlar yardımıyla kendini ifade etme kapasitesini artırır,
- Çocuk istediğini elde ederken aktif rol oynar ve sözel dil gelişimi desteklenir,
- Zaman içinde öğrenilmiş beceriler oturur ve görselliğe dayalı bir iletişim sistemine gerek kalmadan da çocuk iletişim kurabilir,Araştırmalar göstermektedir ki;
- PECS kullanımı sözel iletişimi olmayan çocuklarda konuşma başlamasını olumlu etkilediği gibi konuşan çocukların konuşma kalitesi ve işlevselliğini artırmaktadır. Delaware Otistik Programı dahilinde 1 yıl boyunca
- PECS kullanan çocukların % 75’inde konuşma başlarken % 80’inde işlevsel konuşma başlamıştır,
- PECS kullanılan çocuklarda davranış problemlerinde azalma gözlemlenmiştir,
- PECS kullanımının çocukta konuşma isteği ve gereksinimini azaltacağı konusundaki endişelere karşı eldeki bulgular anlamlı bir etki tespit edememiştir.
Pecs sistemi ile ilgili önemli notlar;
- Konuşma gelişimini engellemez, destekler,
- İnce devinsel becerilerin gelişmiş olmasını gerektirmez,
- Herkes tarafından kolayca anlaşılabilir.