Duyu Bütünleme

DUYU BÜTÜNLEME NEDİR?

Öncelikle duyu bütünleme kavramının kabaca bir nörolojik işlem yeteneği olduğunu bilmeliyiz. Bireyin vücudunu, çevre ile uyumlu olarak kullanması da diyebiliriz.

Peki vücudumuzun çevre ile uyumlu olmasını nasıl sağlıyoruz?

Beynimiz, vücudumuzdaki duyu reseptörleri ile çevreden gelen uyarıları toplayarak işlemleme yapar ve sonrasında birtakım cevaplar oluşturur. Bizler de bu cevaplar neticesinde vücudumuzu, çevresel faktörleri değerlendirerek kullanırız.

Hangi duyular?

Öncelikle hepimizin bildiği 5 duyumuzu sayalım.

Görme

İşitme

Koku alma

Tatma

Dokunma ( Taktil )

Bu beş duyumuzun yanında, pek de duymadığımız ancak bizler için oldukça değerli 2 duyumuz daha var.

Proprioseptif Duyu : Vücut farkındalığı olarak ifade edebiliriz. Hareketlerimizin kontrolü bu duyumuzla alakalıdır.

Vestibüler Duyu : Denge ile alakalı duyumuzdur. Yerçekimine karşı vücut dengesini sağlar.

Duyu bütünleme bozukluğu nedir?

Bahsettiğimiz bu duyusal sistemlerimizde oluşan eksikliklerde çevresel uyarıları tam olarak alamaz ve dolayısıyla uygun cevap oluşturamayız. Tam olarak da bu tip durumlarda bu ifadeyi kullanıyoruz.

Hangi durumlarda/hastalıklarda görülür?

Aslında günümüzde şehir hayatının yaygınlaşması ile çocuklarımızın oyun alanları oldukça daralmış vaziyette. Bu sebeple çocuklarımız birçok çevresel durumu tecrübe etme konusunda sıkıntı yaşıyorlar.

Koşma, zıplama, sallanma vb. aktiviteleri yaş gruplarına uygun şekilde deneyimlenmeli ki bedensel geilişimimiz bu deneyimler/uyarılar doğrultusunda şekillensin. İşte bu noktada tecrübe edilmeyen duyu ve uyarımlar, duyu bütünleme bozukluğu olarak karşımıza çıkabiliyor.

Özelikle de motor gelişim basamaklarının geciktiği;

Serebral Palsi

Down sendromu

Nörogelişimsel bozukluklara sebep olan hastalıklarda ya da

Otizm

Dikkat eksikliği

Hiperaktivite bozukluğu gibi özel durumu olan çocuklarda göze çarpmaktadır.

Nasıl fark edebilirim?

Yaş gruplarına göre farklılık gösterse de genel anlamda ;

- Uyku bozuklukları,

- Ağlama krizleri,

- Banyo yapmaktan hoşlanmama,

- Farklı dokulara sahip nesnelere dokunmaktan kaçınma,

- Aşırı hareketlilik/yavaş hareket etme,

- Denge bozulmaları/sık düşme problemleri vb. belirtiler duyusal eksiklik yaşayan bireylerde sık karşılaşılan problemlerdir.

Yaklaşım nasıl olmalı?

Duyu bütünleme temelli problemler, çocuğun deneyiminin az yada eksik olması sebebiyle çoğunlukla öğrenme güçlüğünü de beraberinde getirir. Bu tip durumlarda öncelikle temelde yatan problem bir uzman tarafından değerlendirilip fark edilmeli, sonrasında tedavi programı çizilmelidir.

Duyu bütünleme yaklaşımları çocuğun önderliğinde uygulanan tedavi yaklaşımlarıdır. Bu noktada çocuğu huzursuz etmeden, onun mutlu olacağı biçimde eksik görülen duyusal uyaranlar parça parça verilir. Bu sayede çocuk hem oyununu oynarken, hem de ihtiyacı olan duyusal uyaranları tecrübe eder.

Tedavide en değerli nokta ise ailenin yaklaşımıdır. Duyu bütünleme tedavisi multidisipliner bir yaklaşımdır ve seans esnasında yapılan aktiviteler, uygun adaptif yöntemler ile evde de devam etmelidir. Bu sayede çocuk her yönden desteklenmiş olacaktır.