

Otizm / Benzeri Durumdaki Çocuklarda Regülasyon ve Floortime
Haydi bugün sizinle biraz regülasyon hakkında konuşalım. Eğer hatırlıyor iseniz bir daha ki yazımızın konusunun regülasyon olacağı hakkında sizlere söz vermiştim.
Regülasyon kelime anlamı olarak düzenleme / ayarlama demektir. Bir bebek doğduğu andan itibaren, duygusal regülasyonu öğrenmeye başlar. Çünkü dış dünya, yeni dünyaya gelmiş bir bebek için zordur ve anlaşılmazdır. Annesinin karnında son derece güvende olan bebek dış dünyaya gözlerini açtığı anda ilk tepkisi, ağlamaktır. Bu yüzden bebek hemen annenin kollarına verilir ve göğsüne yaslanacak şekilde tutunur ki, bebeğin alışık olduğu annenin kalp atışı ve sıcaklığı onu rahatlatsın.
Yeni doğmuş bir bebekte henüz heyecan ve duygulardan söz edemeyiz. Bebeğin herhangi bir uyaran karşısında gösterdiği tepkilerden söz edebiliriz. Bunlar haz veren ve haz vermeyen uyaranlara basit tepkiler şeklindedir. Annenin memesini emmek haz verir, bebek sakin ve huzurlu olur. Soğuk bir nesne ile dokunma, gaz sancısı gibi haz vermeyen uyaranlar ise bebeğin hareketlenmesine ve ağlamasına sebep olur. İlk haftalarda bebek fiziksel açıdan rahat olduğunda, meme emerken, annesinin kucağında ya da hafifçe sallanırken haz belirtileri gösterir.
Çocuklar sosyal etkileşimde bulunmayı öğrenebilmek için; görme, işitme, koklama, dokunma, tat alma ve hareket etme gibi deneyimlerinden bilgi elde etmek ve bunu sağlamak için de sakin kalabilmek ve odaklanmak zorundadırlar.
Regülasyon çocuğun içinde bulunduğu ortamdan ve kendisinden kaynaklanan uyaranlar ile birlikte sakin kalarak etkileşime geçebilmek ve sürdürebilmek için hazır olmayı sağlar. Regülasyon kendi kendine sağlanabildiği gibi bir yetişkinin desteği ile de sağlanabilir. 0-3 ay arası gelişmeye başlayan regülasyon ve dikkatini verme kapasitesi gelişimini yaşamın diğer evrelerinde de sürdürür.
Annenin bebeği kucağında sallaması, ritmik hareketler, ninni söylemesi bebeği sakinleştiren ve regüle olmasını sağlayan davranışlardır. Biz hepimiz bizi yetişkin olarak neyin sakinleştirdiğini düşünelim .Sınavda kalem kemirmek, sakız çiğnemek, sigara içmek, gibi çeşitli yollar ile kendimizi daha iyi sakinleştirebildiğimizi biliriz.
Regüle ve dikkatini verebilen bir çocukta neleri gözleyebiliriz?
- İç yada dış uyaranlara cevaben regülasyonu sürdürmeyi,
- Karşılıklı etkileşimi kırılmadan sürdürmeyi,
- Yetişkinin onu rahatlatma çabalarını dikkate almayı,
- Karşılıklı etkileşimi uzun sürdürebilmeyi gözleriz.
Yetişkinin ilgisini devam ettirmek, daha derin ve anlamlı bir ilişki kurabilmek için adeta kur yapmak ve anne ile bebek arasında “aşık olma” olarak adlandırılan duygusal beraberliğe zemin hazırlamak ancak regülasyon ile mümkündür. Anne çocuk arasında ki bu “aşık olma” hali co-regülasyondur.
Peki regülasyonu neler etkileyebilir?
Çocuk ve yetişkin arasındaki ses ve hareket uyumu yani senkronizasyonu çocuğun regüle olma kapasitesi üzerinde etkilidir.
Seslere ve dokunmaya aşırı hassas olan bir bebeği annesi kucağına alıp salladığı veya şarkı söylediği zaman rahatsız olduğu için kendini geri çekme davranışı gösterebilir. Anne bu durumda kendini reddedilmiş hissederek, yetersiz olduğu duygusuna kapılarak çaresiz kalabilir.
Sakin ve dış dünya ile ilgili olmayan bir bebek, yumuşak huylu sessiz anne babaya sahip ise onlara fazla tepki göstermeyebilir. Ebeveynler bebeğin kendi kendine daha mutlu olduğunu düşünebilirler.
Otizmde görülen önemli problemlerin temelinde; regülasyon problemleri ve dispraksi olarak görebileceğimiz duyuların nörolojik olarak organize edilememesi bulunur.
İşte otizm de uygulanan DIR modeli DIR Floortime tekniğinin yapı taşlarından biridir. DIR modeli ile çocuğu detaylı değerlendirme ve bir müdahale programı geliştirilmesi sağlanır. Temel hedefi ise çocuğun sosyal, duygusal ve düşünsel becerilerinin temellerini sağlam atmaktır.
D (Development) Gelişimsel Bölümünde ilk önce çocuğun regülasyon problemlerine müdahale edilir.
Gelişimsel bölümde altı tane fonksiyonel duygusal gelişim basamağı vardır. Çocuk bu basamaklara göre değerlendirilir ve gelişimsel olarak hangi basamakta olduğu görmemizi sağlar. Bu altı basamaktan ilki olan regülasyon ve dikkattir.
Birliktelik sağlama, iki yönlü iletişim sağlama, kompleks sosyal problemleri çözme ve davranışların organizasyonu, düşüncelerin temsil edilmesi, soyut düşünme şeklinde devam eder. Her çocuğun kendi regüle kanalı vardır. Floortime terapistleri çocuğun liderliğinde ve bu arada çocuğu gözleyerek çocuğun kendi regüle kanalını bulmasını sağlar ve regülasyon süresini uzatmaya çalışır.
Sevgiler...